Οι σχέσεις στην εργασιακή καθημερινότητα: Πότε καταστρέφονται, πώς να τις αναπτύξω και πώς να τις επιδιορθώσω;

Το συναίσθημα είναι «κλειδί» στην επικοινωνία. Αν δεν αγγίξουμε τους ανθρώπους σε συναισθηματικό επίπεδο είναι πολύ δύσκολο να μας εμπιστευτούν.

Οι σχέσεις 

Πόσοι έχετε βρεθεί σε εργασιακές ομάδες που επικρατεί ένας χαρούμενος παλμός, ζωντάνια, νοιάξιμο, εμπιστοσύνη, αλληλοκατανόηση; Εκεί που οι προσωπικές υπερβάσεις γίνονται εθελοντικά και οι παρεξηγήσεις λύνονται γρήγορα… Εκεί που ανυπομονείς να συναντήσεις συναδέλφους που εκτιμάς, θαυμάζεις και μοιράζεσαι μαζί τους σκέψεις, συναισθήματα, ιδέες, οράματα και προβληματισμούς.

Μήπως αυτό ακούγεται πολύ ρομαντικό σενάριο και φαντάζει παραμύθι;

Μήπως ζείτε σε ένα εργασιακό περιβάλλον που επικρατεί ακεφιά, καχυποψία, εντάσεις, πλήξη, ασυνεννοησία; 

Ο βασικότερος παράγοντας για την ανάπτυξη καλών σχέσεων στην εργασιακή καθημερινότητα είναι η επικοινωνία των συνεργατών. Η επικοινωνία που δημιουργεί μικροκλίμα εμπιστοσύνης και ψυχολογικής ασφάλειας προϋποθέτει σεβασμό στη διαφορετικότητα του άλλου και έχει ως αφετηρία την αυτοεκτίμηση. Αυτό δεν προκύπτει εύκολα γιατί ο καθένας μας κουβαλά μέσα του τα μοτίβα επικοινωνίας που έχει βιώσει στην οικογένειά του. Αν αυτά είναι δυσλειτουργικά, μέσα από την ασυνείδητη υιοθέτηση θα ενεργοποιηθούν και θα γίνουν εμπόδιο στις εργασιακές σχέσεις. 

Σε έρευνες της NASA που έγιναν στα πλαίσια εκπαιδεύσεων των εργαζομένων της στην άγρια φύση προέκυψε πως οι άνθρωποι όταν χρειάζονταν βοήθεια πήγαιναν σε συναδέλφους που συμπαθούσαν ανεξαρτήτως της ικανότητάς τους. Το ίδιο προκύπτει και από άλλες έρευνες που έγιναν σε οργανισμούς υγείας και σε νοσοκομεία. Όταν οι νοσοκόμες χρειάζονταν μια δεύτερη γνώμη πήγαιναν σε συνεργάτες με τους οποίους ένιωθαν πιο άνετα παρά στους αληθινούς experts. Η σωστή ερώτηση, λοιπόν, που προέκυψε πως απασχολεί τους εργαζομένους, όταν θέλουν ν ’απευθυνθούν σε κάποιον άλλο για συμβουλή ή βοήθεια , είναι «Πόσο μπορώ να βασιστώ σε αυτό το άτομο;» 

Πώς να αναπτύξω καλές σχέσεις με τους συνεργάτες μου; 

Αρχικά όλα ξεκινούν από την προσωπική μας στάση ζωής. Αν εσείς επιλέξετε έναν ευχαριστιακό τρόπο ζωής, θα περνάτε αυτή τη στάση μέσα από τις συμπεριφορές σας  σε συνοδοιπόρους συνεργάτες .

Για να αναπτύξετε καλές σχέσεις αυξήστε τη συχνότητα επικοινωνίας με τους συνεργάτες σας. Μοιραστείτε πληροφορίες, σκέψεις, ιδέες και συναισθήματα για τα εργασιακά θέματα, προσπαθώντας να ευθυγραμμίστε την κατανόησή μεταξύ σας.  

Να θυμάστε πως ο καλύτερος τρόπος για να γνωρίσετε ουσιαστικά έναν συνεργάτη είναι να «βυθιστείτε» στην καθημερινότητα του για πολλές μέρες σε ένα αγχωτικό πλαίσιο. Μ ’αυτόν τον τρόπο θα γνωρίσετε πώς αντιδρά ο άλλος σε στιγμές έντονης πίεσης. Γιατί εμπιστευόμαστε κάποιον μόνο όταν μπορούμε να προβλέψουμε τη συμπεριφορά του. Και όταν αυτό συμβαίνει και απ’ τις δυο πλευρές, τότε μαθαίνετε με ποιο τρόπο μπορείτε να προσφέρετε αμοιβαία βοήθεια στον συνάδελφο, όταν αντιμετωπίζει δυσκολίες. 

Ακολούθως, στο ίδιο πλαίσιο συνύπαρξης μπορείτε να  μάθετε τι πυροδοτεί τα συναισθήματά τους, τι τους ενοχλεί. Υπάρχουν συνάδελφοι που ενοχλούνται από την αναβλητικότητα ή την αγένεια ή την επιφανειακή ενασχόληση. Όταν γνωρίζει ο ένας τι ενοχλεί τον άλλο περισσότερο, αποφεύγετε να πέφτετε σε παγίδες.

Δείξτε καλοπροαίρετη περιέργεια να μάθετε περισσότερα γι’ αυτούς, τον τρόπο σκέψης τους, το πώς  νιώθουν. Ακούστε τους προσεκτικά και δηλώστε την συμπαράστασή σας, όταν αντιμετωπίζουν κάποιο θέμα. Όταν οι συνεργάτες νιώσουν πως έχετε ενσυναίσθηση θα συνδεθούν καλύτερα μαζί σας. Με αυτόν τον τρόπο αναπτύσσετε αληθινή οικειότητα μεταξύ σας.

Δημιουργήστε συμβολική γλώσσα μεταξύ σας ως συνεργάτες. Για παράδειγμα κάντε αναφορές σε κοινές εμπειρίες, δημιουργήστε συνθήματα με χιουμοριστική προσέγγιση, χτίστε μια πολύ ιδιαίτερη επικοινωνία με θετικά συνωμοτικό χαρακτήρα μεταξύ σας.

Σεβαστείτε τους συνεργάτες σας και επιδιώξτε να τους αναδεικνύετε με κάθε αφορμή. Μη θεωρείτε δεδομένη την υποστήριξή τους χωρίς να τροφοδοτείτε συνεχώς την αμοιβαία εκτίμηση, ειδικά σε μεταβαλλόμενες συνθήκες 

Αναζητήστε την προσωπική σας ευθύνη σε ότι άσχημο προκύπτει, αποφεύγοντας να εστιάσετε αποκλειστικά σε λάθη, αστοχίες ή ελλείψεις των άλλων συνεργατών.

Να είστε αυθεντικοί αποφεύγοντας να είστε επικριτικοί. Οι συνεργάτες ανοίγονται όταν νιώθουν πως δε θα τους κρίνετε.

Διαχειρίζεστε με ψυχραιμία τα αρνητικά σας συναισθήματα, όταν προκύπτουν, χωρίς να λειτουργείτε με παρορμητικά ξεσπάσματα. Πάρτε τον χρόνο σας. 

Πότε καταστρέφονται οι σχέσεις; 

Πολλές φορές λογικοί managers βιώνουν απογοητευτικές συνέπειες από τις προσπάθειές τους να επηρεάσουν  τους συνεργάτες ακολουθώντας  επιχειρήματα κοινής λογικής, υποτιμώντας και μη συνυπολογίζοντας τα συναισθηματικά στοιχεία της ανθρώπινης φύσης .

Το συναίσθημα είναι «κλειδί» στην επικοινωνία. Αν δεν αγγίξουμε τους ανθρώπους σε συναισθηματικό επίπεδο είναι πολύ δύσκολο να μας εμπιστευτούν. Μερικές από τις συνθήκες που συντελούν στην καταστροφή των σχέσεων μεταξύ συνεργατών είναι οι ακόλουθες:

• Όταν αποτυγχάνουμε να τηρήσουμε υποσχέσεις ή έχουμε ασυνεπείς αντιδράσεις και δημιουργούμε δυσπιστία και ανασφάλεια.
• Όταν φτωχαίνει η συχνότητα επικοινωνίας και βρισκόμαστε μόνο για να διαχειριστούμε  προβλήματα.
• Όταν ο καθένας ακούει επιλεκτικά για να συγκεντρώσει στοιχεία εις βάρος άλλων. 
• Όταν επικρίνουμε, κακολογούμε, υποτιμάμε ή υπονομεύουμε ο ένας τον άλλον.
• Όταν συχνά ξεσπάσματα θυμού καταστρέφουν οποιαδήποτε προσπάθεια για αρμονική συνεργασία.
• Όταν επικρατεί μια κάλπικη ειλικρίνεια στο όνομα μιας ψεύτικης οικειότητας.
• Όταν ενοχοποιούμε τη χαρά και τη δημιουργία του συνεργάτη στο βωμό του καθήκοντος.
• Όταν επικρατεί εξαντλητικός έλεγχος και οι συνεργάτες μεταμορφώνονται σε κουρασμένα πλάσματα που περιφέρονται υποταγμένα ή βαριεστημένα.
• Όταν η προαγωγή ή η εξέλιξη ενός συνεργάτη καταγράφεται ως αδικία.
• Όταν για ασήμαντα θέματα γίνονται συνεχώς μάχες, επειδή το πλαίσιο είναι έντονα ανταγωνιστικό και όλοι αναζητούν επιβεβαίωση.

Να θυμάστε όμως πως πολλές φορές μας απασχολεί το πόσο πληγωνόμαστε εμείς, χωρίς να συνειδητοποιούμε πόσο πληγώνουμε κάποιον συνεργάτη. Το να μην δείχνω ενδιαφέρον για τα συναισθήματα, τις ανησυχίες και τους φόβους της άλλης πλευράς, είναι ένα από τα πιο μεγάλα εμπόδια στην αποτελεσματική επικοινωνία, σύμφωνα με την κορυφαία ψυχοθεραπεύτρια Virginia Satir. Είναι σαν να λειτουργώ πιστεύοντας πως ο κόσμος όλος κινείται γύρω από τις ανάγκες μου. 

Πώς να επιδιορθώσω τις σχέσεις, όταν κλονίζονται ; 

Σε περίπτωση που έχουν κλονιστεί οι σχέσεις με κάποιον συνεργάτη, λάβετε υπόψιν σας τις ακόλουθες προτάσεις για να ανακτήσετε την εμπιστοσύνη, εφόσον το επιθυμείτε:

• Ο καλύτερος τρόπος για να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη ενός συνεργάτη είναι να ξεκινήσουμε πρώτοι εμείς να δείχνουμε  εμπιστοσύνη. Να ξεκινήσουμε να αποκαλύπτουμε περισσότερα στοιχεία για εμάς, για τις καταβολές μας, τα βιώματά μας, τις ανάγκες μας, τα τρωτά μας στοιχεία, τι μας κάνει ευάλωτους, τα ενδιαφέροντά μας. Με αυτόν τον τρόπο στέλνουμε ένα ξεκάθαρο μήνυμα στον άλλο και ουσιαστικά του λέμε «σε εμπιστεύομαι». Τότε ξεκινά ο άλλος να μας βλέπει σαν ξεχωριστή οντότητα και όχι σαν ομαδικό στερεότυπο. Όλο αυτό το μοίρασμα ενέχει ρίσκο αλλά αν δεν το πάρουμε, τότε συνεχίζουμε να διατηρούμε τους άλλους σε απόσταση .
• Σύμφωνα με έρευνα της Αμερικάνικης Ψυχολογικής Εταιρίας οι συνάδελφοι που νιώθουν ότι τους εκτιμούν οι συνεργάτες είναι περισσότερο αφοσιωμένοι και παραγωγικοί. Γι’αυτό προτείνεται να κάνουμε  εστιασμένη παρατήρηση και να δίνουμε θετική ανατροφοδότηση στον συνάδελφο, με τον οποίο θέλουμε να διορθώσουμε τη σχέση μαζί του. Να του μιλήσουμε με εγκάρδια εκτίμηση και να αναγνωρίσουμε τις θετικές συμπεριφορές του. Να πούμε για παράδειγμα : «Σ’ ευχαριστώ που ανέλαβες εσύ αυτή την επικοινωνία» ή «Ήταν εξαιρετική η δουλειά που έκανες».
• Στα πλαίσια της αποκατάστασης των σχέσεων μπορούμε να ξεκινήσουμε να θέτουμε όρια και να προσκαλέσουμε τον συνεργάτη να θέσει και αυτός/ η τα όριά του. Εντοπίστε τις συναισθηματικές σας ανάγκες και επικοινωνήστε τις στους συνεργάτες σας. Δεν μπορεί να ξέρουν εκ των προτέρων τι σας δίνει χαρά και ποιες είναι οι συνθήκες που σας βοηθούν να λειτουργείτε καλύτερα. Οι άλλοι δεν ξέρουν εκ των προτέρων τι μας αρέσει και τι έχουμε ανάγκη. Οι περισσότεροι δίνουμε στις σχέσεις μας ό,τι θα θέλαμε να μας δώσουν στην καλύτερη περίπτωση. Αλλά είμαστε όλοι διαφορετικοί και είναι άδικο να αφήνουμε τους άλλους να μαντέψουν τί μας ευχαριστεί και μας κινητοποιεί. Αν κάποιος  καταπατήσει τα όριά μας είναι σημαντικό να του  γνωστοποιήσουμε την ενόχλησή μας και τον αντίκτυπο που είχε αυτό στην ψυχολογία μας , στην απόδοσή μας. Αν υποχωρείτε στα όριά σας είναι να σαν να προσκαλείτε τους άλλους ν ’αγνοούν τις ανάγκες σας.
• Τέλος, μια ειλικρινής συγγνώμη, σε συνέχεια μιας άσχημης εξέλιξης είναι λυτρωτική πολλές φορές για την αποκατάσταση των σχέσεων. Η συγχώρεση μειώνει την ανησυχία και αποτελεί ένα ανακουφιστικό αντίδοτο για την πικρία. Ακόμη και αν χρειάζεται να δώσετε μάχη με τον εαυτό σας, η αληθινή συγχώρηση αποτελεί έναυσμα για θετικές αλλαγές και θα σας βοηθήσει να απαλλαγείτε από τοξικές σκιές του παρελθόντος.