Εργασιακό άγχος και διαχείριση: Μυστικά για ευεξία και ισορροπία

Όλοι μας έχουμε άγχος. Είναι μία από τις πιο φυσιολογικές ανθρώπινες λειτουργίες. Όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με κάποια σύγκρουση, δυσκολία ή γενικώς αμφιλεγόμενη κατάσταση, η πιο συχνή αντίδραση που πυροδοτείται είναι η γνωστή “φυγή ή πάλη”. Η περίοδος που περνάμε προσπαθώντας να αποφασίσουμε τι από τα δύο θα κάνουμε, δηλαδή αν θα μείνουμε να παλέψουμε ή θα τρέξουμε να φύγουμε, είναι αυτή που μας γεννά το στρες, καθώς όσο περισσότερο χρόνο παίρνουμε υποσυνείδητα να διαλέξουμε, τόσο πιο πολύ άγχος θα αισθανόμαστε. 
Ειδικότερα για το εργασιακό στρες, τα πράγματα δεν είναι και πολύ διαφορετικά. Πολλές δουλειές είναι εξ’ ορισμού αγχώδεις από τη φύση τους, όπως για παράδειγμα ένας γιατρός που εργάζεται στα επείγοντα και οφείλει να είναι σε θέση να λαμβάνει πολύ γρήγορες αποφάσεις ζωής ή θανάτου. Το άγχος λοιπόν στο εργασιακό περιβάλλον δεν είναι απαραιτήτως κάτι κακό. 
Αυτό που είναι όντως κακό, είναι η έλλειψη επικύρωσης του πραγματικού μας συναισθήματος: το να βρισκόμαστε για παράδειγμα σε ένα εργασιακό περιβάλλον με καμία αίσθηση ευθύνης, όπου όλα μας τα συναισθήματα μειώνονται ή παραβλέπονται. Φράσεις όπως: “υπερβάλλεις”, “νομίζω ότι πρέπει να γίνεις πιο σκληρός με τον εαυτό σου”, “ίσως χρειάζεται απλά να προσπαθήσεις σκληρότερα”, “μάλλον δεν είσαι αρκετός ή όσο καλός νομίζεις”, είναι μάλλον μια καλή αντιπροσώπευση ενός εργασιακού χώρου που δεν προτεραιοποιεί την ψυχική υγεία και αντ΄ αυτού προκαλεί επιπλέον (συνήθως αναίτιο) στρες.

Τα συμπτώματα του άγχους.

Το να είμαστε σε θέση να αναγνωρίζουμε τα σημάδια του άγχους είναι κάτι καίρειο, καθώς πολλοί άνθρωποι δυσκολεύονται γενικώς να παραδεχτούν τα συναισθήματά τους ή να αποκωδικοποιήσουν τα σωματικά τους συμπτώματα.

Κατ΄ αρχάς, κάθε άνθρωπος που βιώνει στρες δεν το γνωρίζει απαραιτήτως. Υπάρχουν άνθρωποι που εκφράζονται εύκολα, και αυτοί συνήθως υποφέρουν λιγότερο, καθώς όταν αφήνεις το άγχος να βγει προς τα έξω, εκτονώνεται, κι αυτό είναι κάτι θετικό. 
Απεναντίας, υπάρχουν και άνθρωποι που δεν έχουν καμία αντίληψη ότι είναι αγχωμένοι και την ίδια στιγμή δυσκολεύονται να κοιμηθούν τα βράδια, έχουν μειωμένη ενέργεια, κουράζονται εύκολα, εκδηλώνουν συστηματικούς πόνους που δεν δικαιολογούνται από βιολογικά αίτια, και παρ’ όλα αυτά ποτέ τους δεν κάνουν την σύνδεση ότι όλες αυτές οι ενδείξεις είναι το αποτέλεσμα υποκείμενου, εκτεταμένου άγχους. 
Ειδικότερα το εργασιακό στρες παρουσιάζει την ιδιαιτερότητα ότι μπορεί να βιώνεται για πολύ καιρό μέχρι να αντιληφθούμε ότι κάτι δεν πάει καλά. Είμαστε τόσο συνηθισμένοι (και εκπαιδευμένοι) στις ιδέες τύπου “τα αγαθά κόποις κτώνται” και “ο σκοπός αγιάζει τα μέσα”, που κατά μία έννοια αναμένουμε το στρες ως μέρος της επαγγελματικής μας διαδρομής σαν το να έχουμε ισορροπία ή να απολαμβάνουμε τη δουλειά μας να είναι κάτι παράδοξο που σημαίνει ότι ίσως δεν μας αξίζει η επιτυχία γιατί δεν υποφέραμε αρκετά γι’ αυτήν. 
Αυτό που συμβαίνει τότε, είναι ότι το άγχος μας μένει χωρίς επεξεργασία ή διαχείρηση, και οδηγεί σταδιακά στο σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης ή burnout, με μία ολιστική κατάρρευση της σωματικής, συναισθηματικής και πνευματικής μας κατάστασης. Όταν το burnout δε μένει κι αυτό χωρίς διαχείριση, μπορεί να οδηγήσει ακόμη και στην κατάθλιψη.

Τεχνικές αντιμετώπισης του άγχους στην εργασία.

Το πρώτο βήμα είναι φυσικά να αναγνωρίσουμε το άγχος, να το παραδεχτούμε και να αντιληφθούμε τη σημασία του. Μπορείτε να ξεκινήσετε κάνοντας στον εαυτό σας ερωτήσεις όπως “Γιατί νιώθω αγχωμένος; Τι με κάνει να νιώθω άσχημα αυτή την στιγμή; Τι μπορώ να κάνω για να νιώσω καλύτερα;”. Με αυτόν τον τρόπο καταφέρνετε να ξεμπλοκάρετε το μυαλό σας, να επιβεβαιώσετε τα συναισθήματά σας και να καταλάβετε τι είναι αυτό που πραγματικά χρειάζεστε.

Επιπλέον, προσπαθείστε ενεργητικά να βρείτε τρόπους ώστε να αισθανθείτε καλύτερα. Λίγο κρύο νερό στο πρόσωπο, η συζήτηση με συναδέλφους, ένας περίπατος γύρω από το γραφείο ή ένα διάλειμμα για φαγητό είναι κάποιες καλές και άμεσες λύσεις ώστε να πάρετε μία απόσταση από το στρεσογόνο ερέθισμα. 

Η Δύναμη της Αλλαγής.

Για τη συνέχεια, η λέξη κλειδί είναι η αλλαγή. 

Αλλάξτε τον τρόπο με τον οποίο κάνετε τα πράγματα συνήθως. Τολμήστε να δοκιμάσετε κάτι διαφορετικό και να ταράξετε τα νερά της ρουτίνας σας,  όπως για παράδειγμα να διευρύνετε τις κοινωνικές σας σχέσεις στην εργασία. Αυτό μπορεί να σημαίνει να γνωρίσετε καλύτερα έναν συνάδελφο που δεν είστε και τόσο κοντά ή απλώς να αλλάξετε θέση εργασίας όταν δίνεται η δυνατότητα και να δουλέψετε δίπλα σε άτομα που δεν το συνηθίζετε. 
Ακόμη και μια τόσο μικρή αλλαγή στη συμπεριφορά σας, είναι σε θέση να επαναπρογραμματίσει ολόκληρο το εργασιακό σύστημα.  Όταν εμείς αλλάζουμε, το περιβάλλον προσαρμόζεται.

Επιπλέον, η αλλαγή στην εστίασή σας και η οργάνωση χρόνου και προτεραιοτήτων είναι το επόμενο βήμα. Φροντίστε να εστιάζετε στην λύση και όχι στα προβλήματα.  Αναλογιστείτε τα εξής:

“Τι οφέλη αποκομίζω εγώ από αυτήν την εργασια;”
“Πόσο με βοηθάει στην προσωπική ανάπτυξη και επαγγελματική εξέλιξή μου;”
“Ποιους ανθρώπους έχω γνωρίσει μέσα σε αυτό το εργασιακό περιβάλλον και τι έχω πάρει από αυτούς;”

Οι απαντήσεις στις παραπάνω ερωτήσεις θα σας οδηγήσουν όχι μόνο προς την αυτογνωσία, αλλά σε μία στιγμή ισχυρού εργασιακού στρες είναι σε θέση να σας επαναφέρουν στις αξίες σας και τον σκοπό σας. Μερικές φορές χάνουμε τα μάτια απ’ τον στόχο απλώς επειδή δεν αναφέρουμε τον στόχο όσο συχνά θα έπρεπε ώστε να κουρδίζει το που εστιάζουμε στην καθημερινότητα. 

Εσωτερική ισορροπία: Το κλειδί για μια ευτυχισμένη ζωή.

Το να αγαπάμε την εργασία μας δεν είναι αρκετό. Πολλοί άνθρωποι αγαπούν την εργασία τους, και εξουθενώνται παρ’ όλα αυτά. Το να ζούμε μια ζωή ισορροπημένη απαιτεί το να βιώνουμε την ψυχική μας υγεία σαν ένα φαινόμενο δυναμικό που απαιτεί την φροντίδα μας σε καθημερινή βάση. 

Εσύ πήρες κάποια απόφαση σήμερα που ενίσχυσε την ψυχική σου υγεία ή κάποια απόφαση που την έβλαψε;